Wysłuchajmy młodych uciekinierów!
03 lis 2020
Fundacja ITAKA wraz z zagranicznymi partnerami rusza z kampanią, której celem jest zwrócenie uwagi na problemy nastolatków uciekających z domów. Rodzice i nauczyciele mogą patrzeć na problem ucieczek stereotypowo. Często słyszymy o potrzebie twardej polityki wobec nastolatków. My chcemy zaproponować inne podejście. Zależy nam na zrozumieniu, dlaczego tak naprawdę nastolatki uciekają. Chcemy wysłuchać i poznać samych uciekinierów, których głos nie był do tej pory wystarczająco wyraźnie słyszany.
Kiedy uciekałam z domu, czułam ulgę. Bardziej bałam się w nim zostać, niż uciec. Gdy miałam 10 lat, nic nie wydawało mi się straszniejsze od przebywania we własnym domu – brzmi relacja 25-letniej dziś uciekinierki. Projekt Komisji Europejskiej RADAR realizowany przez Fundację ITAKA wspólnie z partnerami zagranicznymi powstał właśnie po to, aby nagłośnić takie wyznania. Według badań Missing Children Europe uciekinierzy to największa grupa wśród wszystkich zaginionych dzieci i nastolatków. W 2019 roku stanowili oni aż 54% wszystkich spraw zgłaszanych pod numerem 116 000 – Europejskim Telefonie ws. Zaginionego Dziecka i Nastolatka. Aż 14% tych nastolatków nie została odnaleziona. Polska policja w ubiegłym roku odnotowała 2 000 ucieczek w grupie wiekowej 14-17 lat, natomiast wiele takich zdarzeń nie jest w ogóle zgłaszanych, a w przypadku wielokrotnych ucieczek te kolejne nie są już uwzględniane w statystykach.
Pozbawieni opieki uciekinierzy często błąkają się po ulicach, trafiają do rejestrów osób zaginionych, są narażeni na liczne niebezpieczeństwa, nie wiedzą gdzie szukać pomocy. Wielu z nich trafia w nieodpowiednie towarzystwo, pada ofiarą przestępstw, w tym także takich o charakterze seksualnym, wielu ma kontakt z narkotykami i alkoholem. Rodzice i nauczyciele nie wiedzą jak reagować, wokół tematu pojawia się wiele niedomówień i niezrozumienia.
JAKIEJ ZMIANY OCZEKUJĄ MŁODZI LUDZIE?
Chcemy dotrzeć do młodych ludzi, którzy albo uciekają z domów, albo są w „grupie ryzyka”. Chcemy wysłuchać ich historii. Dlatego pomysł na kampanię był szeroko konsultowany z młodymi ludźmi z całej Europy. Jakiej zmiany oczekują oni od dorosłych? Można opisać ją w trzech postulatach: „USŁYSZ, ZMIEŃ NASTAWIENIE, CHROŃ”. O czym jeszcze powiedzieli nam młodzi ludzie?
1. Często nie mają z kim porozmawiać o swoich problemach, mają wrażenie, że dorośli nie rozumieją prawdziwych powodów, dla których nastolatkowie uciekają z domów
2. Zależy im na zmianie nastawienie do samego problemu, straszenie i karanie nie pomaga, wręcz przeciwnie nastolatkowie jeszcze bardziej zamykają się w sobie, a ich problemy narastają.
3. Ważna jest dla nich odbudowa zaufania, bez tego wszystkie komunikaty pozostają jedynie „dobrymi radami”.
4. Wierzą, że wszyscy powinni zaangażować się w budowanie dobrych relacji.
Uciekinierzy spotykają się bardzo często z brakiem zrozumienia, dorośli patrzą na nich przez pryzmat uprzedzeń. Młodzi ludzie chcą być traktowani po partnersku. Ucieczka jest reakcją na problemy, których my dorośli nie widzimy, albo których znaczenie bagatelizujemy. Zacznijmy od stworzenia warunków do rozmowy. Tylko na bazie wzajemnego zaufania jesteśmy w stanie zbudować takie rozwiązania, które zapewnią nastolatkom realną opiekę – mówi Aagje Ieven, Sekretarz Generalna Missing Children Europe.
Jak Fundacja ITAKA może pomóc?
Od wielu lat zajmujemy się tematem nastoletnich ucieczek. Prowadzimy europejski Telefon ws. Zaginionego Dziecka i Nastolatka 116 000. Pod tym numerem telefonu udzielamy wszelkich niezbędnych informacji na temat tego, co zrobić gdy nastolatek ucieknie z domu. Udzielamy wsparcia zarówno rodzicom, nauczycielom, jak i młodym ludziom. W naszym kraju Telefon 116 000 działa dzięki wsparciu firmy Orange Polska. Prowadzimy również profilaktyczny program „Nie uciekaj” – do którego kierujemy w ramach naszych tegorocznych działań kampanijnych. Strona internetowa nieuciekaj.pl ma rożne odsłony – można na niej znaleźć przydatne informacje, materiały edukacyjne dla rodziców, opiekunów i nastolatków.
O projekcie RADAR
Projekt realizowany jest przez konsorcjum organizacji pozarządowych pod kierownictwem Missing Children Europe we współpracy z Uniwersytetem w Liege oraz organizacje pozarządowe z 4 krajów: Belgii, Holandii, Grecji i Portugalii. Wyjątkowe jest w nim to, że w działaniach biorą udział młodzi ludzi z całej Europy, którzy uciekali z domów. Ich doświadczenia i wiedza ekspercka pomogą w opracowaniu kursów o sposobach wykrywania, zapobiegania i reagowania na ucieczki. Projekt finansowany jest ze środków Unii Europejskiej.
